Zanim po raz pierwszy pacjent przekroczy próg gabinetu psychoterapeutycznego, w jego głowie rodzi się i pojawia wiele wątpliwości. Ich następstwem są zaś różnorodne pytania, na które odpowiedzi w pierwszej kolejności szuka się zwykle w sieci. Najczęściej pacjenci chcą się dowiedzieć, na czym polega i ile trwa psychoterapia oraz jak wybrać odpowiedniego psychoterapeutę. Brak rzetelnych odpowiedzi na te pytania może prowadzić do zwątpienia i porzucenia myśli o rozpoczęciu leczenia psychoterapeutycznego. Warto zatem zgłębić temat, korzystając wyłącznie z naukowych źródeł informacji.
Odpowiedzi na wszystkie pytania, nurtujące pacjenta, otrzyma on podczas rozmowy ze specjalistą. To, ile trwa psychoterapia, zależy bowiem od jego indywidualnej sytuacji, potrzeb, preferencji oraz możliwości. Psychoterapia rozpoczyna się od momentu zakończenia wszelkich niezbędnych konsultacji, omówienia lub podpisania kontraktu terapeutycznego. Jej przebieg różni się zastosowanymi metodami, nurtem, podejściem.
Ile trwa psychoterapia?
Biorąc pod uwagę różnorodne rodzaje zaburzeń psychicznych, przyczyny ich powstawania, możliwe procesy terapeutyczne, współistniejące trudności pacjenta, trudno jest jednoznacznie określić, ile trwa psychoterapia. Proces zdrowienia jest na tyle skomplikowany i złożony, że praktycznie nie jest możliwe określenie jego czasu trwania. W początkowym etapie terapii działania skupiają się głównie na wzmacnianiu motywacji pacjenta do wdrożenia zmian w życie. Terapeuta poznaje objawy i trudności, z jakimi na co dzień mierzy się chory. Płynnie i stopniowo przechodzi się do kolejnych, niejednokrotnie coraz bardziej skomplikowanych i złożonych. Pacjent poznaje jednocześnie różnorodne metody i strategie radzenia sobie z nieprzyjemnymi emocjami, stresem i lękami. Następnie dokonuje się podsumowania całego procesu leczenia i ewaluacji jego przebiegu.
W procesie terapeutycznym konieczne jest również określenie celów długoterminowych, działających niejako prewencyjnie. Ich realizacja ma zapobiegać ewentualnym nawrotom choroby. Bez względu na to, ile trwa psychoterapia, zawsze powinna się składać z kilku etapów i elementów. Ponieważ zaburzenia i choroby psychiczne są zwykle niejednoznaczne i złożone, również ich leczenie nie może być zbyt prostolinijne. Zwykle spotkania psychoterapeutyczne odbywają się w częstotliwości raz na tydzień. Pierwsza wizyta u psychoterapeuty nie zobowiązuje jednak do kontynuacji leczenia. Może mieć wyłącznie charakter specjalistycznej, jednorazowej porady. Zwłaszcza jeżeli pacjent nie boryka się ze złożonymi trudnościami natury psychicznej.
Terapia krótkoterminowa
Terapia określana mianem krótkoterminowej jest najbardziej ograniczona w czasie. Korzystają z niej głównie te osoby, które chwilowo przeżywają kryzys, przystosowują się i adaptują do zmian w życiu lub przeżywają momenty przełomowe, cierpią z powodu zaburzeń lękowych. Taki rodzaj terapii ma zazwyczaj określone ramy czasowe. Trwa od kilku do kilkudziesięciu spotkań i w zależności od ich częstotliwości może pacjentowi zająć od kilku do kilkunastu miesięcy. Nigdy jednak nie przeciąga się jej latami. W psychoterapii krótkoterminowej zwykle stosuje się kilka nurtów: głównie psychoterapię poznawczo-behawioralną, psychoterapię nastawioną na rozwiązanie (TSR) oraz psychoterapię psychodynamiczną. Zaledwie kilku spotkań może wymagać zarówno psychoterapia indywidualna, grupowa, jak i np. terapia rodziny.
Terapia długoterminowa
Biorąc pod uwagę, ile trwa psychoterapia, można również wyróżnić oddziaływania długoterminowe. Taka praca ze specjalistą może trwać nawet kilka lat, a zwykle nie ustala się nawet momentu jej zakończenia z góry. Zależny on jest bowiem od indywidualnego stanu zdrowia psychicznego pacjenta. Psychoterapia w depresji charakteryzuje się rozłożeniem w czasie oraz nawiązaniem przez psychoterapeutę i pacjenta szczególnej relacji, opartej na wzajemnym zaufaniu, szacunku i poczuciu bezpieczeństwa. Również ta relacja jest podstawą powodzenia terapeutycznego podczas leczenia większości zaburzeń i chorób psychicznych.
W psychoterapii długoterminowej spotkania muszą odbywać się systematycznie, by przyniosły oczekiwany skutek. Praca rozciągnięta w czasie wymaga zarówno od pacjenta, jak i terapeuty ogromnego zaangażowania. Z tego względu sposób tej pracy jest niezwykle głęboki i wpływa na powstanie dużych zmian w procesach myślowych chorego i jego nastawieniu. Dłuższą formę współpracy z pacjentem zakładają nurty: psychodynamiczny, integracyjny, humanistyczny, poznawczo-behawioralny (z terapią schematu).
Kiedy można zakończyć terapię?
Czas zakończenia terapii związany jest głównie z problemem i trudnościami, z jakimi pacjent zgłasza się do specjalisty. Nie należy jednak szczególnie przejmować się czasem jej trwania – psychoterapia to nie wstyd, a dbałość o dobry stan zdrowia psychicznego powinna być tak samo istotna, jak wykonywanie kontrolnych badań kondycji fizycznej naszego organizmu. Zakończenie terapii może nastąpić wyłącznie w momencie osiągnięcia celów, ustalonych uprzednio w kontrakcie terapeutycznym. Podczas terapii mogą natomiast pojawić się nowe wyzwania i trudności, które co prawda przeciągną w czasie proces terapeutyczny, ale pochylenie się nad nimi zapewni lepszy poziom zdrowia psychicznego i jakość życia pacjenta. Dlatego też nie warto przedwcześnie kończyć oddziaływań terapeutycznych. Niezależnie od czasu ich trwania, mają one wpłynąć znacząco na poprawę ogólnej kondycji organizmu.
